Wie houdt er niet van gratis? Gratis ijsjes, gratis concertkaartjes, gratis alles! Maar als het gaat om zogenaamde “gratis zonnepanelen” is de kans groot dat je achteraf met een kater zit. Je weet wel, zo’n cadeau waarvan je denkt: “Wat een koopje!” en daarna blijkt dat je eigenlijk een gouden kooi hebt gekocht. Laten we dat fenomeen eens goed belichten, want in het geval van gratis zonnepanelen geldt: gratis bestaat niet.
Een slimme truc: gratis bestaat niet
Laten we meteen de illusie doorprikken: gratis zonnepanelen zijn helemaal niet gratis. Het klinkt te mooi om waar te zijn, en dat is het ook. Bedrijven die deze constructies aanbieden, verdienen er vooral zelf aan. Hoe? Simpel: zij plaatsen de zonnepanelen op jouw dak, maar alle voordelen stromen naar hun. Jij krijgt een klein hapje van de taart, terwijl zij aan de lopende band verdienen aan stroomverkoop en andere voordelen. Bovendien zijn ze zeker dat je heel, heel lang klant blijft. Het is alsof je iemand uitnodigt om je moestuin te gebruiken en zij gaan ervandoor met de oogst, terwijl jij een komkommer mag houden.
Inhoudstafel
Je dak, maar niet meer jouw dak
Een van de grootste valkuilen bij deze “gratis” deals is dat je jouw rechten op je eigen dak inlevert. Letterlijk. In veel contracten staat dat het bedrijf eigenaar wordt van de zonnepanelen en vaak ook van het dakgedeelte waarop ze geplaatst zijn. Ja, je leest het goed: jouw dak wordt deels van hen. Dat klinkt misschien als een slechte mop, maar juridisch staan ze vaak ijzersterk. En wat als je ooit je huis wilt verkopen? Tja, succes. Je hebt nu een dak met een ingebouwde gast. Veel potentiële kopers haken af bij zo’n constructie.
De energieprijs van morgen
Er is nóg een reden waarom deze “gratis” deal vaak een slechte keuze is: de toekomst van energieprijzen. Momenteel betaal je voor je elektriciteit per verbruikte kilowattuur. Maar de markt evolueert razendsnel. De prijzen zullen steeds meer afhangen van het tijdstip waarop je energie nodig hebt. Verbruik je ’s avonds? Pech, dan betaal je topprijzen. Het probleem? Bij deze contracten heb jij vaak geen controle over wanneer je eigen zonnepanelenstroom wordt gebruikt. Dat regelt de “eigenaar” wel. Jij wordt simpelweg een passieve consument in plaats van een slimme energiegebruiker.
Valstrikken in de kleine lettertjes
De contracten voor gratis zonnepanelen zitten vol valkuilen. Hier zijn enkele voorbeelden:
- Opzegclausules
Stel dat je eruit wilt stappen. Dan krijg je vaak een gigantische boete voorgeschoteld. Die boete kan makkelijk oplopen tot een bedrag dat veel hoger ligt dan de echte waarde van de zonnepanelen. Goedkoper om je hele dak opnieuw te leggen, zou je denken. Zo is er een aanbieder op de markt die bij het opzeggen in de eerste 5 jaar 850€ per paneel aanrekent. Vergelijk hieronder met het rekenvoorbeeld. Zo zie je dat enkele keren de marktprijs is.
- Koppelverkoop
Vaak ben je verplicht om ook een energiecontract af te nemen bij hetzelfde bedrijf. In het begin is dat misschien het voordeligst contract maar op termijn? Je zit vast, als een vlieg in een web.
- Onzichtbare kosten
Lees alles goed na, stel dat je dak herstelt moet worden of misschien wil je extra isolatie plaatsen. Kan dat zo maar? Je zal immers de installatie even uitzetten tijdens de werken. Maar die installatie is niet van jou. Volgende punten verdienen ook extra aandacht. Onderhoudskosten, verzekeringen en andere onvoorziene uitgaven. Ga alles goed na want je wil niet dat je deze moet betalen. En o ja, die contracten zijn meestal niet korter dan 15 tot 20 jaar.
- Aanpasbaarheid
Iedereen in de sector weet dat het verbruik stijgend is (EV’s, warmtepompen,…) Iedereen weet ook dat het tijdsaspect ook steeds belangrijker wordt. Zo moet je in Nederland al betalen om je energie op het net te zetten. Dat is omdat iedereen het op hetzelfde moment doet. Maar als je een bvb een (grotere) thuisbatterij wil plaatsen. Mag dat dan volgens dit contract? De energie van die zonnepanelen is immers niet jouw energie. Best even nagaan! Want een verplichting om tijdelijk te kunnen opslaan is niet zo ver af.
Waarom het geen goed idee is voor particulieren
Voor de gemiddelde particulier is het investeringsbedrag voor zonnepanelen tegenwoordig niet meer zo hoog. Je kunt tegenwoordig al een basisinstallatie laten plaatsen voor enkele duizenden euro’s. Dat klinkt misschien als veel geld, maar je moet het zien als een investering: het bedrag verdien je in enkele jaren terug dankzij de lagere energiekosten en subsidies.
Als je niet meteen over het volledige bedrag beschikt, is het vaak veel slimmer om de zonnepanelen te financieren via de bank. De maandelijkse afbetaling is doorgaans lager dan je besparing op de energiefactuur, wat betekent dat je netto beter af bent. Je houdt bovendien de volledige controle over je eigendom, zonder verborgen kosten of vreemde contracten. Wil je meer zekerheid? Neem dan een onderhoudscontract bij je installatie. Dan weet je zeker dat je installatie goed blijft werken, terwijl je altijd de baas blijft over je eigendom.
Third party financing: niet voor jouw dak
Een andere belangrijke kanttekening is dat third party financing, zoals deze “gratis” zonnepanelenconstructies, enkel interessant is voor zeer grote projecten. Denk aan zonnepanelenparken of industriële gebouwen waar de investeringsbedragen zo hoog zijn dat een samenwerking met een externe partij logisch wordt. Voor particulieren is dit soort constructies vrijwel nooit voordelig, omdat de schaal en het rendement gewoon niet opwegen tegen de nadelen van het uit handen geven van je eigendom.
De overheid: stilte voor de storm?
Misschien denk je: “Waarom doet de overheid hier niets aan?” Goede vraag! Maar helaas is het antwoord even teleurstellend als voorspelbaar. Zolang er geen problemen gemeld worden is ingrijpen niet nodig.
Er zijn immers toch enkele elementen die serieuze vragen doen rijzen:
- Koppelverkoop?
- Eigendomsrechten?
- Consumentenbescherming?
- Toekomstige evoluties in prijs prijsstrategie van netbeheerders / taksen en de impact voor de consument.
- Vrije keuze van energieleverancier komt onder druk te staan
- …
De slimme oplossing: zelf investeren
Gelukkig is er een betere manier om zonnepanelen te financieren: gewoon zelf investeren. Een lening bij de bank kan een uitstekende oplossing zijn. Waarom? Omdat zonnepanelen je huiswaarde verhogen en je cashflow verbeteren, zelfs met de extra lening erbij. Bovendien profiteer je volledig van de groene stroom en de eventuele subsidies.
Het mooie van deze aanpak? De zonnepanelen zijn 100% van jou. Geen louche contracten, geen verborgen kosten en vooral: alle opbrengsten van de stroom die je opwekt, gaan naar jouw portemonnee.
Energieleveranciers zijn geen barmhartige Samaritanen
Het feit is en blijft, het zijn bedrijven ze moeten aandelenwaarde creëren. Dergelijke bedrijven zijn geen liefdadigheidsinstellingen. Daar is niets mis mee maar wees wel realistisch over de betrouwbaarheid van deze bedrijven. Kijk maar naar Enron in de vroege jaren 2000: een gigant die in rook opging. In België zijn er de laatste jaren ook enkele energieleveranciers failliet gegaan. Wil je echt een contract van 20 jaar aangaan met een bedrijf dat slechts enkele jaren bestaat?
Begrijp je eigen energiefactuur?
Laten we eerlijk zijn: wie begrijpt tegenwoordig zijn energiefactuur nog volledig? Misschien 1% van de Belgen. En dan verwachten we dat diezelfde Belgen contracten tekenen met kleine, experimentele spelers? Zoals ze in Hollywood zeggen: “Als je aan de pokertafel zit en je weet binnen vijf minuten niet wie de geld aan de tafel geld zal verliezen, dan ben je het waarschijnlijk zelf.” Bij gratis zonnepanelen is dit net zo.
Conclusie: gratis kan duur zijn
Een gewaarschuwd persoon is er dus 2 waard. Informeer je dus goed, lees alle kleine lettertjes. Als het nog niet in het contract staat, vraag ernaar en vraag schriftelijke bevestiging!
Gratis zonnepanelen lijken een fantastische deal, maar in werkelijkheid betaal je vaak een hoge prijs. Je levert je rechten in, hebt geen controle over je eigen energieverbruik en wordt vaak geconfronteerd met verborgen kosten en valkuilen. De overheid laat het voorlopig afweten, dus het is aan jou om slim te kiezen.
De betere optie? Investeer zelf in zonnepanelen. Het is de slimste keuze, zowel financieel als voor je gemoedsrust. Zoals we allemaal weten: een vogel in de hand is meer waard dan tien in de lucht. En in dit geval betekent dat: een dak vol zonnepanelen die van jou zijn, en alleen van jou.
Een rekenvoorbeeldje maakt alles duidelijk:
Een gemiddeld gezin verbruikt op dit moment +/-3.750 kWh (als de verwarming en het sanitair warm water niet via elektriciteit verwarmd wordt.)
Zonnepanelen wekken gemiddeld in Vlaanderen ongeveer 0,9 kWh/Wp op als de oriëntatie ok is.
Je hebt dus nood aan ongeveer: 3.750 / 0,9 = 4.166 Wp. één paneel is meestal +/- 435Wp. Een paneel is natuurlijk niet deelbaar. We ronden dus af. 4.166 / 435 = 9,57 -> 10 zonnepanelen.
Dergelijke zonnepanelen installatie kost je ongeveer (25/11/2024):
- 3.800 € incl. 6% BTW met een niet-hybride omvormer
- 4.350 € incl. 6% BTW met een hybride omvormer
Een installatie gaat 20-25 jaar mee. Dat wil dus zeggen de installatie zal het volgende leveren over 25 jaar.: 4.350 wp x 0,9 kWh/Wp x 25 jaar = 97.875 kWh. Panelen wekken in realiteit ieder jaar wel net iets minder op. We rekenen dus verder met 95.000 kWh
Je betaalt dus 3.800€ voor 95.000 kWh (vast!!!). Of anders gezegd, zonne-energie kost je dus 3.800 € / 95.000 kWh = 0,04 €/kWh
Nu even vergelijken. Je betaalt voor 3.750 kWh ongeveer 935€ voor het (echt) goedkoopste contract volgens de VREG v-test is +/- 935€/jaar (op 25/11/2024) . Dat is dus 0,25€/kWh
Normaal verbruik je zelf +/-30-40% van deze energie direct (als je geen thuisbatterij hebt). De rest “verkoop” je aan het net. Deze prijzen gaan telkens lager. We nemen een echt laag tarief van 0,05€ / kWh
- 60% betaal je nog aan je huidige elektriciteitsleverancier: 3.750 kWh X 60 % X 0,25 €/kWh = 562,5 € / jaar
- 40% betaal je aan je zelf (je kapitaalaflossing op je investering): 3.750 kWh X 40% X 0,04 €/kWh = 60 € / jaar
- Je hebt nog 2.415 kWh extra opgewekt waarmee je niets was en je hebt die verkocht aan het net. Hiervoor kreeg je in totaal 120,75 € (4.350 Wp X 0,9 kWh/kWp) – ( 3.750 kWh X 40%) X 0,05 € / kWh
Je totale factuur (inclusief je investering terugbetalen) is: 562,5€ + 60 € -120,75 € = 501,75€ / jaar.
De goedkoopste leverancier die enkel aanbiedt als je ook zonnepanelen via hen plaatst biedt hetzelfde aan voor 917,17€ / jaar
Dat is “slechts” 82% duurder!!!
Bovendien heb je nog volgende voordelen:
- Je huis is meer waard
- Je blijft in controle
- Je kan zelf aanpassingen doen (als je bvb een warmtepomp later plaatst en meer panelen wil)
- Je hebt geen problemen bij verkoop van je huis
- Je kan nog snel en makkelijk verwisselen van energie leverancier
- …
Geloof je me niet, reken zelf eens na:
Hier zijn enkele officiële bronnen:
- Vlaanderen.be – Zonnepanelen
Deze pagina biedt uitgebreide informatie over zonnepanelen, inclusief installatie, recyclage en de milieu-impact. - Vlaanderen.be – Verplichting zonnepanelen voor gebouwen met hoge elektriciteitsafname
Hier vindt u details over de verplichting om zonnepanelen te installeren op gebouwen met een hoog elektriciteitsverbruik tegen 30 juni 2025. - Vlaanderen.be – Zonnekaart: is uw dak geschikt voor zonneboiler of zonnepanelen?
Met de Zonnekaart kunt u nagaan hoe geschikt uw dak is voor het opwekken van zonne-energie. - Monard law koppelverkoop
Koppelverkoop, is dat wel toegestaan voor zonnepanelen en energiecontracten op 25 jaar? - VREG – V-test® De V-test® is de officiële prijsvergelijker voor energiecontracten in Vlaanderen. Met deze tool kunt u eenvoudig verschillende energiecontracten vergelijken om het meest voordelige te kiezen.
- Testaankoop – analyse van een aanbieder van gratis zonnepanelen Een analyse van een aanbieder van gratis zonnepanelen. In de eerste 5 jaar opzeggen kan je tot 850 € per zonnepaneel kosten.
Hier kan je op onze site enkele zaken narekenen.
- Solarnation – Zonnepanelen Calculator Bereken hoeveel zonnepanelen u nodig heeft en wat uw potentiële besparing is op uw energiefactuur.
- Solarnation – Terugverdientijd Berekenen Gebruik deze tool om de terugverdientijd van uw zonne-installatie te berekenen op basis van uw huidige energieverbruik en installatiekosten.
- Solarnation – Opbrengstberekening Zonnepanelen Ontdek wat de geschatte jaarlijkse opbrengst is van uw zonnepaneleninstallatie op basis van uw locatie en dakoriëntatie.