Overmatige ondersteuning voor zonnepanelen in Brussel
Terwijl in Vlaanderen drastisch en retroactief wordt ingegrepen op het systeem van Groene Stroom Certificaten, is het blijkbaar in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest nog altijd feest. Installaties die in 1,5 jaar (of minder) terugverdiend zullen zijn aan de huidige elektriciteitsprijzen. Dit tewijl ze 25 jaar mee zullen gaan. Blijkbaar geen politiek probleem in Brussel, maar wel in Vlaanderen zoveel jaar later.
Zonnepanelen in Brussel worden overmatig ondersteund via groene stroom certificaten. Goed als je in Brussel een dak hebt waar zonnepanelen op kunnen. Slecht voor alle andere verbruikers van elektriciteit. In deze blogpost leggen we uit waarom dit een probleem is voor iedereen. We gaan ook dieper in op de berekening ervan. We vergelijken tevens met Vlaanderen. Er zijn ook 2 calculators ingebouwd zodat je zelf een beeld kunt vormen naargelang de specifieke parameters van je project.
Waarom is overmatige steun een probleem voor de consument?
De groene stroom certificaten worden doorgerekend in de elektriciteitsfactuur van iedere klant
Als hier teveel voor wordt betaald dan stijgt deze elektriciteitsfactuur snel, zeer snel.
Als tergelijkertijd de prijs voor elektriciteit sterk stijgt (zoals nu) dan drijgt de prijs voor elektriciteit onbetaalbaar te worden.
Dat is het effect dat we nu reeds zien, ook in Brussel.
Gratis bestaat niet
Zo zegt het spreekwoord. Spreekwoorden hebben een bestaansreden.
Een onklopbare deal voor (sommige) klanten:
Sommige bedrijven in Brussel bieden een fantastische deal voor prosumenten in Brussel: Gratis zonnepanelen.
Deze bedrijven plaatsen zonnepanelen op uw dak. Je betaalt hiervoor niets. De elektriciteit die ze opwekken mag je zelf verbruiken. Hiervoor wordt ook geen kost aangerekend.
Als klap op de vuurpijl worden ze na 10 jaar automatisch jouw eigendom, zonder dat je iets moet betalen. Dit terwijl zonnepaneelinstallaties een geschatte levensduur hebben van meer dan 25 jaar.
Hoe kan dat?
Zoals de volksmond zegt: “Gratis bestaat niet“. Ook in dit geval. De factuur van alle kosten wordt betaald door alle afnemers van elektriciteit.
Wat zijn groene stroom certificaten?
Het GSC-systeem is een ondersteuningssysteem voor de productie van groene stroom, geregeld door een besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering.
Hierbij krijgt de producent van 1 MWh een certificaat om te kunnen bewijzen dat de hij/zij een “groene MWh” elektriciteit heeft opgewekt.
Deze certificaten zijn verhandelbaar. De prijs voor zo’n cerificaat is op dit moment 93,97€ op de markt.
Het is dus niet rechtstreeks een subsidie. Deze groene stroomcertificaten worden betaald door alle afnemers van elektriciteit. Dit gebeurt via de bijdrage hernieuwbare energie op uw elektriciteitsfactuur.
Het systeem is afgevoerd in Vlaanderen. Enkel installaties van voor 2014 kunnen er nog recht op hebben.
In Brussel bestaat het systeem nog altijd. Meer nog, je krijgt meer certificaten per geproduceerde MWh.
Deze multiplicator hangt af van hoeveel zonnepanelen je kan leggen. Ze kan oplopen tot 2,7 certificaten per MWh (geïnstalleerd vermogen <5kWp). Dit betekent concreet: 2,7 X 93,97€ = 253,23€/MWh
Ter vergelijk dat is meer dan de laatste vaste certificaten in Vlaanderen in 2012 (250€/MWh). Dat is reeds 10 jaar geleden.
Ondertussen is de prijs van zonnepanelen natuurlijk wel heel sterk gedaald.
Enkel met de groene stroomcertificaten (los van de waarde van de elektriciteit) betaal je je installatie terug in +/- 5 jaar.
Er rest je dan nog 20 jaar op de levensduur!
Bereken hier het verschil tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en Vlaanderen
Stel 2 dezelfde installaties, de ene ligt in Evere (Brussels hoofdstedelijk gewest), de ander ligt 100 meter verder in Zaventem. Het resultaat is echter een wereld van verschil!
In deze berekening worden volgende veronderstellingen gemaakt:
- Waarde van GSC: 93,79€/MWh
- Er wordt rekening gehouden met huidige verhoogde multiplicator van GSC zoals toegepast in Brussel. Deze multiplicator wordt automatisch aangepast als je het vermogen van de zonnepanelen aanpast.
- Voor grote projecten Vlaanderen: resultaten van de goedgekeurde projecten van de laatste call 7-21€/MWh
- We hanteren dezelfde kost van elektriciteit voor Brussel / Vlaanderen. In realiteit is de elektriciteit meestal duurder in Brussel.
- We hanteren dezelfde opbrengst voor injectie in Brussel / Vlaanderen.
- We houden nog geen rekening met eventuele extra steun van de gemeentes in het Brussels hoofdstedelijk gewest.
Hoeveel is de overmatige steun voor zonnepanelen in Brussel exact?
In deze calculator kan je berekenen hoeveel de overmatige ondersteuning voor zonnepanelen in Brussel exact is.
We houden rekening met het volgende:
- Target terugverdientermijn van 7 jaar zoals opgesteld door Brugel (de Brusselse energieregulator)
- Je kan zelf aanpassen naargelang de case (kWp / El. Prijs / Inj. Prijs / Zelfverbruik percentage, …)
- We houden nog geen rekening met eventuele extra steun van de gemeentes van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
| kWp | Multiplicator |
|---|---|
| <5 | 2,7 GSC/MWh |
| 10-36 | 2,5 GSC/MWh |
| 36-100 | 2,1 GSC/MWh |
| 100-250 | 1,8 GSC/MWh |
| >250 | 1,5 GSC/MWh |
Lessen uit het verleden
Overmatige ondersteuning van zonnepanelen in Vlaanderen
Vlaanderen heeft tot 8 à 10 jaar geleden dezelfde fout gemaakt. Brussel kan leren van onze fouten. Tijdens de Vlaamse regering Peeters II toen Freya Vandenbossche minister van energie was, was er ook een dergelijk systeem. De prijs van deze groene stroomcertificaten daalde niet snel genoeg. De kostprijs van een zonnepaneelinstallatie daalde in die periode wel sterk (-50 tot -60%). De susbsidies bleven dezelfde of daalden nauwelijks. Dit zorgde uiteindelijk voor een budgettair probleem.
Budgetprobleem
Finaal diende dit doorgerekend te worden aan de consument. Een taak die op de schouders van minister Annemie Turtelboom viel. Het werd haar ondergang. Al snel kreeg deze taks in de media de bijnaam van de Turteltaks. Ze probeerde het gat in begroting dicht te rijden door de consument deze zeer kostelijke zonnepanelen te laten betalen.
Ze nam uiteindelijk ontslag uit de regering, hoewel ze het probleem niet had veroorzaakt. Finaal is deze heffing er wel gekomen. Nu betaalt iedere Vlaamse afnemer van elektriciteit een Hernieuwbare Energie Bijdrage.
Deze geschiedenis herhaalt zich in het Brussels Hoofdstedelijk gewest.
Op dit moment betaalt iedere inwoner van Brussel reeds +/- 60€/jaar in Brussel voor de bestaande groene stroom certificaten. Dit groeit echter snel. Als dezelfde groeicurve zich verder zet in komende jaren als in de voorbije jaren dan zal de factuur van 75 mio € stijgen tot boven de 500 mio € in 10 jaar!
Hiervoor krijgen de brusselaars niet veel in ruil. Er wordt eigenlijk niet veel hernieuwbare elektriciteit opgewekt. Er is immers een multiplicator van kracht. Deze laat toe om tot 2,7 certificaten te creëren voor iedere MWh groene elektriciteit. Deze multiplicator is één van de belangrijkste oorzaken van de overmatige ondersteuning voor zonnepanelen in Brussel.
Bovendien is veel dan die elektriciteit op laagspanning. Als deze moet geïnjecteerd worden op het net, treden aanzienlijke netverliezen op.
Het eigenaardige is nu dat deze voor de eerste keer is opgetrokken i.p.v. afgebouwd. In 2021 was de maximum multiplicator 2.4, in 2022 is dit 2.7! Dit terwijl de energiekost sterk gestegen is. Dat zou moeten maken dat de terugverdientijd juist lager is i.p.v. hoger. We gaan hier straks verder op in.
Het gevaar van overmatig ondersteunen van zonnepanelen voor het Brussels hoofdstedelijk gewest
Een daling in dit systeem zal zich pas na 10 jaar laten voelen in minder uitgaven. Iedere maand dat de overmatige ondersteuning van zonnepanelen in Brussel aanblijft, zal 10 jaar lang geld kosten aan de burgers.
Het gevaar spreekt voor zich: Gezinnen zullen hun elektriciteitsrekening niet meer kunnen betalen. Hiernaast geven we aan als de huidige trendlijnen zich verder zetten wat de impact kan zijn.
Het wordt nog erger als je weet dat 9% van de gezinnen in Brussel nu reeds financieel kwetsbaar zijn.
Het zal de zonnepanelensector bovendien ook een kwalijke reputatie geven. Bij de stopzetting van dit systeem in Vlaanderen, heeft het jaren geduurd tegen dat de sector zich gerecupereerd. In het eerste jaar van de stopzetting is de omzet in de sector gedaald met 98%!
Waarom zijn die subsidies zo hoog?
Brussel heeft door zijn dichte bevolking, weinig opportuniteiten om hernieuwbare energie te kunnen opwekken. Windmolens zijn geen optie. Waterkrachtcentrales op grote schaal evenmin.
Door onze staatstructuur dient ieder gewest echter wel zijn eigen bijdrage te doen om de klimaatdoelstellingen te halen. Dit wreekt zich nu. De enige grootschalige oplossing die Brussel kan realiseren, zijn zonnepanelen en WKK’s.
Aangezien er nog te weinig zonnepanelen werden geplaatst, wordt dit systeem van overmatige steun ingezet om mensen te motiveren.
Deze overmatige ondersteuning voor zonnepanelen in Brussel gaat echter vooral naar de bedrijven die zich hierop toespitsen. Ze zal waarschijnlijk niet gaan naar de effectieve eigenaars of gezinnen. Deze bedrijven bieden “gratis” zonnepanelen aan. vergis je niet: De factuur volgt. Niet voor de mensen die intekenen op zo’n voorstel, wel voor iedereen. Zo is het geschied in Vlaanderen, zo zal het ook gebeuren in Brussel.
Gevolgen voor brusselse inwoners
Er wordt rekening gehouden met:
- Stijging van uitgaven aan GSC in brussel van 17,16% per jaar (=gemiddelde stijging 2018-2020)
- Verder info kan je vinden op de site van Brugel
Andere interessante artikels uit het verleden
Wat raden we je aan als je woont in het brussels hoofdstedelijk gewest?
Heb je een dak? Dan heb je geluk.
- Kijk om zonnepanelen te laten plaatsen op je dak
- Zolang het systeem in werking is, geldt het voor iedereen
Kan je deze niet financieren?
- Controleer dit toch maar 2 keer. De meeste banken financieren dit toch vrij makkelijk via de groene lening.
- Als je toch enkel gratis zonnepanelen wil. Weet dan dat je dak waarschijlijk nog eens geld waard is erboven op. Of dat zo is zal sterk afhangen van de effectieve installatiekost van deze zonnepanelen.
Wanneer?
- Wij raden je aan om niet al te lang wachten. Het kan bijna niet anders dan dat er hier binnenkort ook een politieke hetse over zal ontstaan. Dat was zo in Vlaanderen en dan werd het heel snel afgebouwd tot nul of bijna nul.
Andere calculators op deze site:
Wat raden we het Brussels Hoofdstedelijk Gewest aan?
Het doel is juist. De manier waarop is veel te kostelijk voor de inwoners. Het is ook niet sociaal evenwichtig. Overmatig ondersteunen van zonnepanelen, zal niet meer mensen zonnepanelen laten plaatsen. Het zal er enkel voor zorgen dat de consument teveel zal betalen.
Het trekt allerlei financieel creatieve business modellen aan. Na de afschaffing in Vlaanderen is de sector geïmplodeerd. Er volgden allerlei falingen. Een situatie die we liever niet zien gebeuren in onze hoofdstad.
De grote problemen van het huidig systeem
Er is geen marktwerking voor grote installaties:
In Vlaanderen moeten bedrijven een dossier indienen voor de steun die ze willen (Caĺl systeem voor grote installaties). Alle voorstellen worden van laag naar hoog gerankschikt. De laagste winnen. Dit is zo tot het budget van de call op is. Als de bedrijven te veel steun gevraagd hebben, dan vallen ze dus uit de boot. In Brussel is dat niet zo. De ondersteuning is op dit moment tussen de 150€ en 275€/MWh (al naargelang de prijs van een GSC en de grootte van de installatie). In Vlaanderen is het lesje wel geleerd. Via de call voor ondersteuning zonnepanelen is het resultaat van de laatste gepubliceerde call een ondersteuning voor grote installaties tussen 1,53€ en 21 €/MWh. Of anders gezegd 10 tot 100X goedkoper.
Het systeem houdt geen rekening met de huidige elektriciteitsprijs:
Het systeem houdt geen enkele rekening met de huidige elektriciteitsprijs. Meer nog, ze zal één van de oorzaken vormen voor de snelle inflatie ervan. Dit is niet logisch. Hoe duurder elektriciteit kost, hoe sneller je je investering terugverdient. In dit geval zouden rechtstreeks of onrechtstreekse ondersteuningen moeten dalen. Dat gebeurt niet in het huidig systeem.
Er is een gevaar van overmatige injectie:
Geïnjecteerde elektriciteit is elektriciteit die wordt opgewekt maar waar er geen nood aan is op die locatie (op dat moment). Deze elektriciteit gaat op het net. Het net moet dat natuurlijk wel aankunnen. Want typisch is ook dat in woonwijken iedereen op hetzelfde moment elektriciteit op dit net zet en niemand er afneemt. Dit zorgt voor extra kosten bij de netbeheerder Sibelga. Injectie heeft trouwens ook verliezen. Zo bereikt niet alle elektriciteit haar einddoel (een afnemer). Dit systeem zorgt ervoor dat installateurs of investeerders niet kijken naar het huidig verbruik. Ze zullen altijd gaan voor het maximum. Los van het feit of die nuttig zijn op die locatie.
Te duur:
De overmatige steun neemt exuberante proporties aan. De rekening volgt later. Deze zal betaald door alle bedrijven en huishoudens van Brussel. De ondersteuning via GSC is trouwens onlangs opgetrokken.
Je kan de onderliggende nota hier vinden: Nota voorstel (BRUGEL-Voorstel-20210824-28) om multiplicator GSC op te trekken
Het systeem houdt nauwelijks rekening met de kostprijs van een project:
Het klopt dat bepaalde projecten veel duurder zullen zijn dan andere. Een appartementsblok van 12 verdiepingen uitrusten met zonnepanelen en aansluiten aan ieder appartement zal duurder zijn dan 500 zonnepanelen installeren op een plat dak van een bedrijf.
Het aantal GSC’en gaat wel naar beneden als je project groter wordt maar de proporties zitten niet juist. Bovendien zullen bedrijven zich eerst steed focussen op de “makkelijke daken”.
De berekeningswijze waarop Brugel zich baseert, klopt niet. Ze stemt niet overeen met de realiteit.
De multiplicator is onlangs opgetrokken op voorstel van Brugel. Je kan de nota waarop deze beslissing is gebaseerd hier vinden: Nota voorstel (BRUGEL-Voorstel-20210824-28) om multiplicator GSC op te trekken
De hoofdreden voor de vehoging zijn stijgende prijzen van de materialen om een zonnepaneelinstallatie te bouwen. Dit klopt. De grondstoffen zijn allemaal duurder geworden (zeetransport, zonnepaneel, kabels, omvormers,…). Er wordt echter geen rekening gehouden dat de opbrengsten nog sterker zijn gestegen. Deze zijn tevens ook te raadplegen op de site van Brugel zelf. We gaan even dieper in op deze cijfers.
We overlopen enkele van deze parameters en vergelijken met de realiteit en plaatsen ook de stavingstukken er graag bij.
Detail van de foute parameters:
| Variabele in berekeningstabel | Brugel cijfer | Realiteit | Stavingsstuk |
|---|---|---|---|
| Jaarlijkse productie | 850 kWh/kWp | 900-1000 kWh/kWp | PVGIS (zie hieronder) |
| Evolutie jaarlijkse productie | -1% | -0,525%, max -0.7% | Internationale norm |
| Prijs zelfverbruikte elektriciteit (Incl. BTW) | 242,8€/MWh | 442,4€/MWh | Eigen site van Brusim: c€/kWh 44,24 |
| Prijs geïnjecteerde energie (incl. BTW) | 43,6 €/MWh | tot 258,8€/MWh | Via deze site |
| Prijs GSC | 80€/GSC | 93,97€/certificaat | Via de eigen site van Brugel |
Er zijn dus veel van deze parameters aantoonbaar fout. Sommige cijfers komen zelf via het eigen open data platform van Brugel. Benchmarking van deze cijfers zou reeds een goede oplossing zijn voor Brugel. Het vergelijken tussen de cijfers binnen de gewesten nog meer. Misschien is dit een goede tip om mee te nemen in de volgende berekeningen van deze multiplicator.
Alternatieve mechanismes:
Het kan ook anders. We stellen daarvoor samenwerking voor. In Zuid-Afrika is er bvb. een systeem opgezet van “Wheeling”. In een regio waar het moeilijk is om hernieuwbare energie te produceren, werkt dan samen met een andere regio waar het makkelijker is om dit uit te voeren. Misschien is dat wel een oplossing voor Brussel: een intense samenwerking met Vlaanderen of Wallonië.
Een “Wheeling” overeenkomst tussen regio’s kan een oplossing bieden. Ze zorgt ervoor dat groene stroom die in een andere regio wordt opgewekt maar toch meetelt voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De impact kan gigantisch zijn. Projecten zullen sneller gebouwd. De kostprijs voor alle gebruikers zal ook maar een fractie zijn van de huidige kost. Zo kunnen we de overmatige ondersteuning voor zonnepanelen in Brussel makkelijk stoppen.
Dit kan de kost van groene stroom certificaten aanzienlijk verlagen. Een vlugge berekening leert dat deze kost 80% lager kan. Iedereen is hier gebaat bij.
Waarom de kat de bel aanbinden?
We weten wat je denkt. Waarom schrijven jullie deze blogpost? Jullie installeren toch ook zonnepanelen? Dat klopt, we installeren zonnepanelen. We doen dit overal in België en zijn reeds lange tijd actief in de sector. We hebben de excessen meegemaakt en de diepe dalen. Daarom gaan we even in op de redenen waarom we dit melden.
Vertrouwen
Investeringen in hernieuwbare energie draaien op vertrouwen van alle stakeholders. Dat is het basisprincipe van de economie. Als er geen vertrouwen is, dan zal er niet worden geïnvesteerd op lange termijn. Zonnepaneelinstallaties zijn investeringen met een geschatte levensduur van 25 jaar.
Evenwicht
Een belangrijk element van vertrouwen is evenwicht. Iedere stakeholder moet haar/zijn steentje bijdragen. Oversubsidiëring houdt in dat bepaalde stakeholders meer krijgen dan ze verdienen. De rekening van deze overmatige ondersteuning voor zonnepanelen in Brussel moet wel betaald worden. In dit geval doen alle Brusselaars dat. Dat is niet eerlijk. Door een evenwichtig systeem te bouwen zal het vertrouwen stijgen en zullen er meer investeringen gebeuren. Dit op haar beurt zal de energietransitie duurzaam ondersteunen.
Echt maatschappelijk ondernemen
Een ondernemer zoekt een opportuniteit waar ze oplossing voor wil vinden. Dat doen wij ook. Er zijn echter limieten. De elektriciteitsfactuur voor de burgers stijgt op dit moment heel hard. Niet alle burgers kunnen dit betalen. De verwachting is dat deze nog harder zal stijgen in de nabije toekomst. Eerder vroeg dan laat zal er zich een groot probleem voordoen.
Wij kiezen ervoor om te informeren, zodat gepaste acties kunnen genomen worden. Het is niet maatschappelijk verantwoord om zandzakjes te verkopen aan een te hoge prijs bij een overstroming. Dat is niet duurzaam. De beslissingskracht ligt niet in onze handen, informatie delen wel. Dat is bij deze gebeurd. Het is aan de minister Maron om aan de overmatige ondersteuning voor zonnepanelen in Brussel iets te doen. Als dit niet gebeurd is het aan de oppositiepartijen om de minister hierop attent te maken.
Impact van de vorige crisis
We zitten in een sector met hoge pieken en diepe dalen. Deze rollercoaster wordt veroorzaakt door veranderende regelgeving. Als sector is het in ons eigen belang om te melden als we een ongeval zien op ons afkomen. Enkel in een stabiele omgeving kunnen we mensen een carrière aanbieden in een sector met een uitstekend maatschappelijk doel.
De vorige keer dat er een oversusbsidiëring was, heeft dit te lang geduurd. Eenmaal dat dit duidelijk was, is die heel erg snel afgebouwd. Zodanig snel, dat markt volledig weg viel. Heel wat goede bedrijven zijn toen overkop gegaan. Vele capabele mensen zijn vertrokken uit de sector. Dat willen we vermijden. Die les hebben we ondertussen hardhands geleerd.